Przyszłość polskiej kinematografii, czyli jak AI zmienia polską branżę filmową

Czytasz trzecią część cyklu „AI w filmie”, w którym wyjaśniam, w jakim stopniu sztuczna inteligencja zagościła już w produkcji filmowej. W cyklu odkryjesz, jakie efekty można osiągnąć dzięki AI w produkcji filmów fabularnych, reklamowych i krótkich wideo, a w kolejnych artykułach, jakie narzędzia możesz wykorzystać do produkcji filmów. Zapoznasz się z przykładami zastosowania AI na różnych etapach produkcji oraz poznasz opinie ekspertów z polskiej branży.

Ile wart był globalny rynek AI w mediach i rozrywce? W 2023 r. było to 19,75 mld dolarów. Jak to wygląda w polskiej branży filmowej? Dokładnie nie wiemy, ale coraz więcej inicjatyw z zastosowaniem AI pojawia się także w Polsce. Branża filmowa wyraźnie odbija się po pandemicznym zastoju. Idąc za portalem Wirtualnemedia.pl, według raportu firmy Olsberg SPI w Polsce w 2022 r. wyprodukowano rekordową liczbę 367 filmów. Jest to najwięcej od 2019 r., co świadczy o dynamicznym wzroście branży.

Spróbujmy jednak odpowiedzieć na kluczowe pytania o rozwój AI w polskiej kinematografii. Czy i jak AI zmienia polską branżę filmową? Jakie prorozwojowe inicjatywy są podejmowane w Polsce? Polska branża filmowa w erze AI – implementacje, innowacje, inicjatywy i perspektywy branży – to temat niniejszego artykułu.

Polski Instytut Sztuki Filmowej (PISF) – regulacje i inicjatywy wokół AI

Jakie działania podejmuje Polski Instytut Sztuki Filmowej (PISF)? Wiosną 2023 r. scenarzyści zaapelowali o uregulowanie kwestii związanych z AI. PISF, który już wcześniej dostrzegł potrzebę zajęcia się tym tematem, powołał wewnętrzny zespół ds. sztucznej inteligencji. Zespół bada dostępne na rynku narzędzia AI. Celem prac jest przygotowanie polskiej branży filmowej do wyzwań związanych z nową technologią. Chodzi głównie o „stworzenie sprawiedliwych zasad wprowadzania modeli AI i jej wytworów” do publicznego obrotu.

Podczas festiwalu filmowego w Gdyni PISF zorganizował panel „AI w kinematografii: Wyzwania, szanse, ryzyka”. Instytut nawiązał także współpracę z firmą konsultingową Deloitte. Efektem ma być raport nt. AI w polskiej branży filmowej, którego pierwsza część jest już prawie gotowa. W przygotowaniach raportu bierze udział ekspert rynku John Footen, który posiada bogaty dorobek publikacji w tematyce AI i pokrewnych dziedzinach.

Raport powstanie w wersji angielskiej i polskiej, co ma na celu zbudowanie europejskiej koalicji. Dokument ma mieć charakter globalny. Ma to być unikatowe źródło wiedzy o AI w filmie na rynku polskim. Jednocześnie będzie to kompendium najlepszych praktyk na poziomie światowym. Stanowisko PISF wyraził Michał Kaczoń, p.o. rzecznika PISF. „Zależy nam, aby podzielić się naszymi wnioskami z innymi instytucjami kultury z Europy, tak żeby w przyszłości zbudować koalicję mówiącą jednym głosem w imieniu środowiska filmowego na forum europejskim”.

Dotacje PISF – wsparcie technologiczne i innowacyjne

PISF uruchomił konkurs w ramach programu „Upowszechnianie kultury filmowej” (Priorytet VI), „Rozwiązania i inicjatywy technologiczne”. Ma to wspierać rozwój technologii dla produkcji filmowej. W 2023 r. 5 z 15 złożonych projektów otrzymało finansowanie, z największym wsparciem ponad 1,5 mln złotych dla projektu „VirtuAI Production – system wirtualnej produkcji filmów animowanych”.

Pomimo odwołania dyrektora PISF, Radosława Śmigulskiego Instytut zapowiedział kontynuację tego konkursu. Tegoroczny nabór wniosków, który odbył się w kwietniu, przewiduje pulę 5,5 mln zł na „Filmy nowatorskie” i „Rozwiązania i inicjatywy technologiczne”. PISF podał również, że plan dotyczący tego konkursu, tj. harmonogram wraz z budżetem na rok 2025, zostanie ogłoszony pod koniec 2024 r.

Jak podał PISF, Kamila Dorbach, pełniąca obowiązki Dyrektora PISF po odwołaniu Radosława Śmigulskiego, ma za zadanie zachować ciągłość działania instytucji do czasu wyłonienia nowego dyrektora. Co szczególnie istotne, PISF w kolejnych miesiącach zamierza również kontynuować działania związane z rozwojem AI w przemyśle filmowym. Prowadzone mają być też działania edukacyjne i spotkania branżowe.

Według informacji p.o. rzecznika PISF Instytut kładzie duży nacisk na ochronę interesów twórców. „Rozwój technologii musi wspierać twórców, ale również zabezpieczać ich prawa. Nasz zespół nie tylko monitoruje dostępne na rynku narzędzia, ale również przepisy prawne dotyczące stosowania sztucznej inteligencji w życiu codziennym”. Intencją Instytutu jest, żeby w środowisku odbyła się szeroka debata, która doprowadziłaby do wypracowania wspólnego stanowiska ws. wykorzystania nowych technologii.

Integracja AI w polskiej branży filmowej

Polska branża filmowa jednak nie czeka na wdrożenia AI ze strony PISF i bierze sprawy w swoje ręce. Krajowe firmy produkcyjne aktywnie już wykorzystują technologie AI, aby zwiększyć swoje możliwości produkcyjne i kreatywność. A oto kilka przykładów, jak polskie firmy integrują AI w swoich projektach:

Studio Platige Image jest znane ze swojej zaawansowanej pracy w dziedzinie grafiki komputerowej, animacji 3D i efektów specjalnych (VFX). Firma nie ujawnia jednak szczegółów dotyczących zakresu stosowania AI, tłumacząc, że jest to bardzo obszerny temat, a eksperci są stale zajęci. Jednak, jak podał Karol Żbikowski w wywiadzie dla Forbes Polska, Platige Image utworzyło wewnętrzny think-tank, który skupia się na rozwoju zastosowania zaawansowanych technologii, w tym AI, w produkcji filmowej.

Dodatkowo, w lipcu 2023 roku firma nawiązała współpracę z Ideas NCBR, której celem jest prowadzenie wspólnych badań i rozwój AI dla branż kreatywnych. Liderem projektu jest profesor Przemysław Musialski z New Jersey Institute of Technology (NJIT) w USA. Jednak, jak poinformowała Krystyna Rappe-Niemirska, dyrektor działu marketingu i komunikacji w Ideas NCBR, projekt ten jest jeszcze we wczesnej fazie rozwoju.

Kolejna firma to Opus Film, studio znane z docenionych filmów fabularnych i produkcji telewizyjnych, w świat AI wkroczyło poprzez swoją spółkę Opus Clip. Usługa ta koncentruje się na przetwarzaniu wideo zasilanym przez AI, które automatycznie dostosowuje treści do różnych platform społecznościowych np. TikTok, YouTube Shorts i ulepsza je tworzonymi przez AI napisami oraz odpowiednio je optymalizuje.

Under Ski Tower współpracuje z wirtualnym studiem VuFinder i są częścią grupy OTO Film. VuFinder wykorzystuje najnowocześniejsze ekrany LED i Unreal Engine do produkcji wirtualnej. Pozwala to na tworzenie niezwykle immersyjnych środowisk i efektów wizualnych. Natomiast Unreal Engine umożliwia znaczące zastosowanie AI i cyfrowych technologii w filmowaniu.

Kampania AI w filmie, „future me”

Agencja GONG stworzyła platformę PIRX AI, która integruje usługi, automatyzuje procesy i eksploruje możliwości generatywnej AI w produkcji filmowej. Wspiera badania, analizy briefów oraz tworzenie treści i materiałów marketingowych, co pozwala zespołowi na generowanie kreatywnych pomysłów.

Jak opisuje portal About Marketing, narzędzie analizuje duże zbiory danych, wykorzystując generatywną AI do wsparcia procesów analitycznych, strategicznych i kreatywnych. Kluczowym elementem PIRX AI jest moduł Prototyp AI umożliwiający szybkie wdrożenie usług i prowadzenie badań. Platforma przyspiesza procesy twórcze, co jest szczególnie przydatne w działaniach marketingowych klientów.

Agencja GONG stworzyła również ciekawy projekt dla banku ING – „Future me”. To malowanie przyszłości na emeryturze za pomocą AI. Kampania polegała na stworzeniu aplikacji, której działanie było oparte na sztucznej inteligencji. Aplikacja miała generować obraz użytkownika w przyszłości na emeryturze na podstawie opisu jego marzeń i planów na emeryturę.

AI można stosować w produkcji filmowej na każdym etapie produkcji tj. od preprodukcji i edycji po efekty specjalne tworzone w postprodukcji i strategie dystrybucji. Tylko czy tak dzieje się w polskiej branży filmowej? Nie potwierdzili tego filmowcy z Polski.

Perspektywy polskiej branży – opinie ekspertów

Podczas rozmów z przedstawicielami polskiej branży filmowej zauważyłam znaczną różnorodność w poziomie wiedzy i wykorzystania AI. Opinie wahają się od przekonania, że stosowanie AI jeszcze się nie zaczęło, do obaw, że z czasem filmowcy zostaną zastąpieni przez sztuczną inteligencję.

Choć niektórzy entuzjastycznie korzystają z narzędzi opartych na AI, nie można jednak mówić o pełnym zanurzeniu w ten świat. Sztuczna inteligencja wspiera już twórców na różnych etapach produkcji. Pojawia się jednak pytanie, jak to działa w Polsce? Polska branża coraz śmielej sięga po rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji. Jednak niektóre osoby były zaskoczone, że AI jest już stosowane w produkcji filmowej. Jak więc AI wspiera polską branżę filmową. 

AI raczej do prezentacji idei niż do pracy kamery

Bartosz Nalazek – polski operator filmowy, tworzy w Los Angeles oraz w Polsce

Bartosz Nalazek, który pracuje zarówno w Polsce, jak i w Hollywood, stosuje AI głównie do przedstawienia pewnych idei, ale nie korzysta z kamer wspieranych przez AI. „Jeśli chodzi o zastosowanie AI w technice kamerowej, to jeszcze nie spotkałem się z nowymi produktami. W postprodukcji są algorytmy pomagające przy korekcji obrazu, tworzeniu masek, zmianie tła czy faktury ludzkiej skóry. Jest to wciąż bardzo świeża technologia i nie widziałem, żeby tacy giganci jak Spielberg czy Kamiński wykorzystywali ją na szerszą skalę”.

• AI w Hollywood – eksperymenty i przyszłość

W mediach pojawia się coraz więcej doniesień o innowacjach opartych na AI. Nalazek zauważa, że stosowanie AI nie jest jeszcze standardowe „(…) z mojego doświadczenia nie jest to jeszcze powszechna technika. Jesteśmy na etapie sprawdzania, jak ta technologia może się przydać. Wiem, że są eksperymenty tworzenia filmów całkowicie wygenerowanych poprzez AI, krótkich form, reklam i materiałów promocyjnych. Można wygenerować tekst na każdy temat i awatara, który go wypowie na wygenerowanym tle, a rozwiązania na poziomie efektów specjalnych wydają się nieograniczone. Te możliwości jednak prowokują pytania o naturę naszej kreatywności i jej sens.”

• Filozoficzne i techniczne dylematy wokół AI w polskiej kinematografii

W Polsce, podobnie jak na całym świecie, twórcy filmowi eksplorują możliwości AI. Jednak stosowanie AI rodzi pytania nie tylko techniczne, ale i filozoficzne. Bartosz Nalazek mówi: „Interesuję się tym tematem od dłuższego czasu, bardziej na poziomie filozoficznym i potencjalnego zagrożenia dla naszej egzystencji niż specyficznego wykorzystania przy tworzeniu filmów. To rewolucja technologiczna, która wpłynie na to, jak będziemy funkcjonować jako jednostki i społeczeństwo. Regulacja tej technologii jest kluczowa, aby móc nią sterować w kierunku gwarantującym bezpieczeństwo naszej cywilizacji”.

Zastosowania AI na różnych etapach produkcji filmów

Wojciech Jeżowski – dyrektor kreatywny firmy Black Rabbit

Wojciech Jeżowski również stosuje AI na wstępnym etapie produkcji filmów, szczególnie przy tworzeniu scenariuszy. „AI nie jest jeszcze na wystarczająco wysokim poziomie, by przejąć niezależną kontrolę nad tworzeniem filmu. Są to bardzo potężne narzędzia, które przyspieszają realizację niektórych elementów.

ChatGPT jest pomocny przy researchu i burzy mózgów konceptów, a MidJourney pomaga szybko tworzyć key visuale do prezentacji. W postprodukcji niezastąpione są pluginy, które wytwarzają subtitle na podstawie dialogów, zmieniają język aktora wraz z ruchami warg czy też Topaz, który świetnie skaluje materiały video”.

„Myślę, że wszyscy w branży z niecierpliwością wyczekujemy udostępnienia SORA do profesjonalnego użytku. To, co widziałem, może u niektórych twórców wywoływać depresje. Niemniej jednak, gdy wejdziemy w szczegóły produkcji filmów takich jak „Air Head”, to zauważymy, że bez człowieka pracującego na sprawdzonych i tradycyjnych urządzeniach ten film by nie powstał” – dodał Jeżowski. 

„AI otwiera nowe możliwości, ale nie zastąpi ludzkiego talentu i kreatywności – przynajmniej nie tak szybko, jak się wydaje niektórym psychofanom”. Czy AI stymuluje kreatywność? W obecnej fazie rozwoju, stanowi raczej potężne narzędzie wspomagające produkcję, ale nadal wymaga nadzoru i interwencji ze strony doświadczonych profesjonalistów. Jest to znaczące zwłaszcza przy zadaniach wymagających specyficznych niuansów i indywidualnego podejścia.

Zmianom podlega content reklamowy

Jakub Laskus, founder Bites Studio

Z kolei Jakub Laskus ze studia Bites opowiedział o zastosowaniu AI w preprodukcji i postprodukcji contentu reklamowego. Jego zdaniem generatywna sztuczna inteligencja już zmienia metody i procesy realizacji treści reklamowych. Szczególnie tych, które są bardziej generyczne, często skupione na prezentacji produktów.

O ile niewiele jest jeszcze realizacji wideo, które są wygenerowane w całości przez AI, o tyle powstawanie pewnych elementów obrazu (tła, fragmenty ujęć) jest mocno wspierane przez masowo powstające narzędzia AI. Istotną barierą, zauważa Laskus, są ograniczenia prawne i niejasność interpretacji wykorzystania licencji w dostępnych narzędziach AI.

Jego spostrzeżenia wskazują na ostrożny, ale optymistyczny stosunek do integracji AI w branży produkcji reklamowej, widząc w niej narzędzie do zwiększania kreatywności, a nie zagrożenie dla twórców.

AI zmienia polską branżę filmową i otwiera możliwości

Sztuczna inteligencja otwiera przed branżą filmową nowe możliwości, od automatyzacji procesów po rozwijanie kreatywności. W Polsce, agencje takie jak GONG i Platige Image są pionierami w integracji AI w produkcji filmowej, choć branża jako całość wciąż stoi przed wyzwaniem pełnego wykorzystania jej potencjału. Eksperci podkreślają, że mimo technologicznego postępu serce i dusza filmu powinny pozostać ludzkie, a AI powinna służyć jako narzędzie wspomagające twórczość. Ale jej nie zastąpi.

Czytaj też: Ewolucja sztucznej inteligencji – nowe horyzonty dla branży kreatywnej (WYWIAD)

Czytaj też: AI na planie filmowym, czyli jak sztuczna inteligencja przekształca branżę filmową

Źródło zdjęcia: Unsplash / KAL VISUALS