Co robić, gdy nasze dzieci hejtują w Internecie?

Przez pandemię nie tylko szkoła stała się zdalna. Do internetu przeniosło się  życie towarzyskie dzieci i młodzieży. Trudno jeszcze stwierdzić, na ile ten stan pogłębi skalę hejtu w Internecie, problemu,  z którym borykamy się od czasu powstania mediów społecznościowych. Niezmiennie, trzeba być uważnym, wrażliwym i czujnym. Co zrobić, gdy okaże się, że to Twoje dzieci hejtują w Internecie? 

Pisaliśmy niedawno jak wspierać ofiarę hejtu. Jeśli Twoje dziecko jest autorem hejtu, to musisz wiedzieć, że stanęliście przed równie poważnym problemem. Wyśmiewanie się, przesyłanie niesympatycznych zdjęć, a ostatnio, publikowanie screenów ze zdalnych lekcji ze „śmiesznymi minami” – to nie są żadne niewinne „żarciki”. To mowa nienawiści i podżeganie do nienawiści w internecie.

Dziecko może nie zdawać sobie sprawy, że takie postępowanie może powodować u jego ofiar niechęć do nauki, odcięcie się od znajomych, czarne myśli, depresję. A Twoją pierwszą reakcją, jako rodzica, prawdopodobnie będzie złość na dziecko – dlatego bardzo ważna jest wiedza o sposobach radzenia sobie z tą bardzo trudną sytuacją.

Według badania Kantar¹ tylko połowa rodziców (48%) twierdzi, że rozpoznałaby, że ich dziecko jest autorem hejtu w Internecie, a co czwarty (27%) nie udzielił żadnej odpowiedzi na to pytanie. Oznacza to, że większość rodziców nie wie lub nie jest pewna, jak rozpoznać, że dziecko jest autorem hejtu. Odsetek ten jest jeszcze większy, i wynosi 68%, wśród tych, którzy bardziej realnie oceniają swoją wiedzę o zagrożeniach w Internecie i mają świadomość, że wiedza ta jest zbyt mała, zaś Internet to ocean anonimowości.

Po pierwsze: nie jesteś sam

Badanie pokazało także, że w przypadku odkrycia, że dziecko jest autorem hejtu online, większość rodziców (86%) próbowałoby porozmawiać ze swoim dzieckiem. Mniej osób zdecydowałoby się na kontakt z ofiarą hejtu i jej rodzicami (42%), konsultacja z psychologiem (40%) i ukaranie dziecka (36%). Część rodziców próbowałoby także porozmawiać z kimś ze szkoły, skontaktowałoby się ze specjalistą IT, który pomógłby usunąć szkodliwe treści lub z prawnikiem.

Jednak przed podjęciem jakichkolwiek zdecydowanych i niosących za sobą poważne konsekwencje działań, należy zrozumieć sam problem, ponieważ pozwoli to bardziej racjonalnie i skutecznie go rozwiązać. Młodzi ludzie nie zawsze są pewni własnej wartości i nie znają sposobu kontroli negatywnych emocji.

Po drugie: spróbuj zrozumieć zachowanie dziecka

Dzieci znęcają się nad innymi z wielu powodów. Najczęściej dlatego, że kiedyś same były ofiarą hejtu w internecie. Prześladowanie kogoś, kto wydaje się słabszy emocjonalnie lub fizycznie, daje im poczucie bezpieczeństwa, kontroli i przewagi nad ofiarą.

Czasem dzieci też zwyczajnie nie mają świadomości, że zaczepianie innych dzieci, które różnią się od nich wyglądem, wyznaniem, sytuacją ekonomiczną lub społeczną, jest po prostu nie w porządku i że to jest mowa nienawiści.

W niektórych przypadkach zastraszanie jest też elementem wzorca. Dzieci, które widzą agresywne i nieżyczliwe interakcje w rodzinie, często uczą się traktować innych w ten sam sposób. Te dzieci prawdopodobnie będą potrzebować pomocy terapeutycznej w nauce radzenia sobie ze złością, frustracją i innymi silnymi emocjami. Mogą też nie mieć odpowiednich umiejętności społecznych pozwalających im żyć w zgodzie z innymi dzieciakami. Rodzice nastolatków najczęściej nie wiedzą jak uchronić młodego hejtera w sieci od szerzenia nienawiści i jak reagować na zjawisko agresji, której źródłem jest hejt w internecie.

——————-

Ten tekst jest częścią cyklu edukacyjnego Homodigital.pl, który realizujemy wspólnie z firmą ubezpieczeniową AXA, która oferuje m.in. ubezpieczenie szkolne z opcją pomocy, gdyby nasze dziecko stało się ofiarą hejtu w Internecie i prowadzi akcję #maszmocnahejt. Uwierzcie, paść ofiarą hejtu jest dużo bardziej prawdopodobnym ryzykiem niż nieszczęśliwy wypadek w szkole, którego najbardziej się obawiamy, zawierając umowę ubezpieczenia szkolnego.

Podstawowym świadczeniem firmy w ramach ochrony na wypadek hejtu jest tzw. ochrona prawna, czyli możliwość skorzystania z pomocy prawnika. Suma ubezpieczenia wynosi 15.000 zł. Można „uruchomić” tę pomoc w sytuacji naruszenia dobrego imienia lub prawa do prywatności naszego dziecka w sieci.

AXA pokryje koszt adwokata lub radcy prawnego, opłaty sądowe oraz – co jest bardzo ważne – eksperta-informatyka, który pomoże usunąć z Internetu hejterskie treści. Często to właśnie jest najtrudniejsze zadanie: sprawca hejtu przeprasza i żałuje, ale co z tego, jeśli efekty jego poczynań wciąż straszą w sieci?

Ubezpieczenie szkolne z opcją ochrony na wypadek hejtu w Internecie możecie kupić całkowicie zdalnie, wystarczy kliknąć ten link i wypełnić formularz oraz opłacić składkę. Ta opcja naprawdę może się przydać.  

Osoby, które hejtują oraz ich rodzice muszą wiedzieć, że nie są pod ochroną, nawet jeśli mają ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym. Ubezpieczyciele wyłączają bowiem odpowiedzialność za szkody osobowe spowodowane umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa (gdyż hejt jest czymś umyślnym) oraz spowodowane podczas usiłowania lub popełnienia przestępstwa (a hejt to przestępstwo).

Prawnik może być potrzebny choćby do tego, żeby – w ramach szybkiej reakcji na hejt, którego ofiarą padnie nasze dziecko – uświadomić to wszystko rodzicom sprawcy nieprzyjemnych czynów w sieci.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat hejtu w Internecie – jak się bronić przed hejtem w Internecie, jak ograniczać skutki i co zrobić, jeśli to twoje dziecko hejtuje – zajrzyj na tę stronę, znajdziesz tu kompendium wiedzy o hejcie w sieci

——————-

Po trzecie: zastanów się jak pomóc dziecku?

Zacznij od powiedzenia swojemu dziecku, że takie zachowanie nie jest w porządku i jeśli będzie się powtarzać, może wiązać się z poważnymi konsekwencjami w domu i w szkole.

Spróbuj jednak zrozumieć przyczyny zachowania dziecka. W niektórych przypadkach dzieci znęcają się, ponieważ mają problemy z radzeniem sobie z silnymi emocjami, takimi jak gniew, frustracja lub niepewność. W innych przypadkach dzieci po prostu nie znają innych sposobów rozwiązywania konfliktów.

I zawsze:

Traktuj ten problem poważnie…

Upewnij się, że Twoje dziecko zrozumiało, że nie będziesz tolerować zastraszania lub hejtowania innych dzieci. Ustal zasady dotyczące konsekwencji takiego zachowania – rodzice ofiary i ofiara mogą oczekiwać wyrażenia skruchy, przeprosin. Uświadom dziecko, że kłopoty możesz mieć również Ty, jako jego prawny opiekun. Jeśli Twoje dziecko dokucza innym dzieciom za pośrednictwem poczty e-mail, wiadomości tekstowych lub portali społecznościowych, poinformuj je, że na pewien czas może stracić (lub mieć ograniczony) dostęp do telefonu, tabletu lub komputera. Jeśli Twoje dziecko zachowuje się agresywnie w domu wobec rodzeństwa lub innych osób, reaguj i nie pozwól na to. Naucz swoje dziecko, że wyrażanie emocji jest dobre pod warunkiem, że nie robi krzywdy innym ani sobie. Przykład? Niech krzyczy w złości, ale nie może obrażać, bić innych lub robić sobie krzywdy.  

…ale daj dziecku do zrozumienia, że jesteś po jego stronie.

W stresowej sytuacji dzieci mają tendencję do zamykania się w sobie, traktowania rodziców jako wrogów, którzy nic nie rozumieją. W oczach dziecka każde jego zachowanie ma uzasadnienie i – przynajmniej na początku – musimy próbować tego uzasadnienia wysłuchać i o nim dyskutować. Tyle, że dziecko, które nam nie ufa, nic nie powie. Zatem nie można przedobrzyć z mentorstwem, ale postawić się w pozycji kogoś, kto tak naprawdę jest po stronie dziecka i chce rozwiązać jego problemy w  życiu szkolnym. Dziecko musi wiedzieć, że rodzic go nie pognębi, tylko że w razie potrzeby je obroni.

Ucz dzieci traktowania innych z szacunkiem i życzliwością.

Naucz swoje dziecko, że wyśmiewanie innych dzieci ze względu na odmienną rasę, religię, wygląd, niepełnosprawność, płeć, status społeczny lub ekonomiczny jest złe. Że w ten sposób nie zdobywa się popularności wśród wartościowych kolegów i koleżanek. Ucz swoje dziecko empatii, tolerancji i otwartości na odmienne punkty widzenia.. Pomyśl, czy nie spotkać się z grupą osób, w której Twoje dziecko mogłoby wchodzić w interakcje z dziećmi, które są inne od niego. W wielu przypadkach brak tolerancji inności wynika po prostu z faktu, że dziecko nigdy bliżej nie poznało osób innej rasy, wyznania, czy niepełnosprawnych. Zaszczepiaj w nim ciekawość drugiego człowieka, a nie ocenianie. .

Próbuj dowiedzieć się, co dzieje się w życiu Twojego dziecka.

Poznaj czynniki, które mogą mieć wpływ na zachowanie Twojego dziecka w szkole lub w jakimkolwiek miejscu, w którym dokucza innym dzieciom. Rozmawiaj z rodzicami przyjaciół i rówieśników Twojego dziecka, nauczycielami i dyrektorem szkoły. Czy inne dzieci też są autorami hejtu? A co z przyjaciółmi Twojego dziecka? Jakie rodzaje presji wywierane są na dzieci w szkole? Rozmawiaj ze swoim dzieckiem o jego życiu, relacjach i kłopotach. Możesz też zapisać swoje dziecko na zajęcia pozaszkolne, w czasie których będzie spotykać, poznawać i zaprzyjaźniać się z innymi dziećmi. Albo na zajęcia sportowe, gdzie będzie mogło rozładować napięcie.

Nagradzaj dobre zachowanie.

To bardzo ważne, ponieważ pochwały często przynoszą lepszy skutek niż negatywne bodźce związane z wprowadzeniem sztywnych zasad.

Po czwarte: zacznij od domu

Kontroluj swoje zachowanie. Zastanów się, jak rozmawiasz z dziećmi i jak radzisz sobie z konfliktami oraz problemami. Dzieci, które na co dzień mają do czynienia z krzykiem, wyzwiskami, poniżeniem, ostrą krytyką lub fizyczną złością ze strony rodzeństwa, rodziców albo opiekunów, mogą odreagowywać negatywne emocje na innych.

Jeśli zachowujesz się agresywnie w stosunku do swoich dzieci lub jeśli dzieci widzą Twoje agresywne zachowania, są spore szanse, że pójdą za przykładem. Dlatego warto uwypuklać to co dobre u innych, a nie to co złe. I kiedy w domu pojawią się problemy i konflikty, a pojawią się z pewnością, postaraj się mieć mądry, uważny stosunek do tego, jak radzisz sobie ze swoimi uczuciami i frustracją. Pamiętaj, Twoje dzieci nieustannie Cię obserwują i naśladują – dotyczy to także sposobu radzenia sobie z problemami i trudnymi emocjami. Oczywiście, wychowanie dzieci wymaga stawiania granic. Jeśli więc nie podoba Ci się zachowanie Twojego dziecka, powiedz mu, że trzeba je zmienić. I że mu w tym pomożesz. Niech widzi w Tobie wsparcie i przyjaciela, a nie wroga.

Za to, jeśli Twoje dziecko zachowało się dobrze, zauważ to, i pochwal. Pozytywne bodźce są bardzo ważne dla wszystkich, a tym bardziej dla dzieci.

Zobacz klip wideo, w którym psycholog Magdalena Chorzewska opowiada o tym, co zrobić, gdy Twoje dziecko hejtuje w Internecie innych.

Po piąte: nie obawiaj się poprosić o pomoc

Należy zdać sobie sprawę, że każdy, nawet najlepsza mama i tata, jest tylko człowiekiem o ograniczonych zasobach. Nikt z nas nie wie wszystkiego, za to wszyscy bywamy zmęczeni i bezradni. Dlatego, w przypadku poważnych problemów, warto jest poprosić o pomoc tych, którzy mogą zaoferować realne wsparcie. Tym bardziej, kiedy zachowanie dziecka jest wynikiem trudnej sytuacji w domu.

Można próbować szukać pomocy w szkole, u rodziny, wśród przyjaciół i innych rodziców, ponieważ istnieje spora szansa, że borykają się z podobnymi problemami. A jeśli Twoje dziecko miało w przeszłości kłopoty z kontrolowaniem gniewu i agresją, dobrze jest zwrócić się do odpowiedniego terapeuty.

Z kolei w przypadku poważniejszych aktów prześladowania należałoby skontaktować się z prawnikiem oraz specjalistą IT, który pomoże usunąć niepożądane treści z Internetu. I pamiętajmy, że chociaż nauczenie dziecka kontrolowania frustracji i gniewu jest bez wątpienia bardzo trudnym, długotrwałym i frustrującym procesem, to jednak złe zachowanie nie zniknie samo z siebie. Z kolei umiejętność kontrolowania reakcji na gniew i radzenia sobie z silnymi emocjami oraz frustracją z pewnością pomogą Twojemu dziecku uczyć się empatii. I dlatego warto podjąć wysiłek, żeby dobrze wyposażyć swoje dziecko na spotkania z niełatwą przecież rzeczywistością.

Ponadto, wspólne rozwiązywanie problemów może prowadzić do przełamania dystansu pomiędzy członkami rodziny, zmiany ich zachowań, zbliżyć do siebie i otworzyć nowy rozdział w życiu rodziny.

Zobacz klip wideo, w którym psycholog Magdalena Chorzewska opowiada o tym, jak radzić sobie z hejtem

¹ Dzieci i hejt w Internecie, Raport Kantar dla AXA, 2020